Không phải con nhà nghèo sẽ có động lực vươn lên, bởi nhiều
khi khó khăn lại đóng sập cơ hội của thế hệ sau.
 |
| Ngậm thìa vàng luôn có lợi thế hơn |
Kết quả của 1 nghiên cứu kéo dài 30 năm
Đại học Harvard từng công bố kết quả một nghiên cứu kéo dài
30 năm với người Mỹ ở nhiều tầng lớp xã hội, từ lao động, tới thượng lưu. Theo
đó, ảnh hưởng vị thế của cha mẹ tới thế hệ sau vượt xa những gì chúng ta
tưởng. Ảnh hưởng này đến từ nhiều yếu tố, không chỉ về tiền bạc mà còn bao gồm
độ bền vững của hôn nhân, khả năng cảm thông, mạng lưới xã hội và hiểu biết của
cha mẹ.
Một kết quả đáng chú ý nữa là điều kiện gia đình ảnh hưởng lớn
tới khả năng tốt nghiệp đại học của một người. Nếu bạn lớn lên trong gia
đình thu nhập cực thấp, thì dù bạn có đạt điểm tốt khi học cấp 2, cơ hội bạn tốt
nghiệp đại học ít hơn hẳn so với những ai điểm thấp nhưng sống trong gia đình
thu nhập cao. Ngoài ra, bố mẹ càng có trình độ giáo dục cao thì sẽ càng
khích lệ con cái học cao hơn.
Mối quan hệ xã hội của bố mẹ cũng đóng vai trò quan trọng
trên con đường phát triển của con. Phụ huynh có mạng lưới quan hệ xã hội tốt,
nghĩa là luôn có những người bạn có khả năng giúp đỡ con cái mình bất cứ khi
nào trẻ cần tìm việc, chuẩn bị hồ sơ đi học hay lúc bị bệnh tật, đau yếu.
Người trẻ ở những gia đình bình dân thường không thiếu nỗ lực,
sự chăm chỉ. Cái họ thiếu là khả năng nhìn thấy hướng đi. Nếu không có sự hỗ trợ
của gia đình và các nguồn lực bên ngoài, trong những giai đoạn khó khăn, họ dễ
bối rối, khó vượt qua. Đó là do sự thiếu định hướng cuộc đời.
Điều kiện kinh tế cũng tác động rất lớn tới cách giáo dục
con của cha mẹ. Chẳng hạn, cha mẹ ở các gia đình tầng lớp cao có thể đọc
được các lý thuyết và phương pháp dạy con mới, từ đó, trẻ cũng dễ tiếp cận trước
với những bài học phát triển trí thông minh, khả năng giao tiếp... so với bạn
bè ở các gia đình khó khăn. Sự bất bình đẳng từ đầu đời sẽ tăng dần theo thời
gian.
Đây là lý do tại sao nhiều gia đình bần cùng loay hoay khó
thoát khỏi đáy xã hội, trong khi các gia tộc khá giả có thể thịnh vượng hàng
trăm năm.
Lấy những ví dụ điển hình như: Mẹ của Bill Gates từng
là doanh nhân và có mối liên quan mật thiết với ban giám đốc công ty máy tính
IBM. Năm 1968, khi nhiều trường cao đẳng và đại học Mỹ còn chưa có máy tính,
trường tư Bill Gates học đã có máy tính PDP-10 cho ông và các bạn học lập trình
cơ bản.
 |
| Bà Mary Maxwell Gates (1929-1994) - Mẹ tỷ phú Bill Gates - |
Cha Buffett là một thành viên của quốc hội. Khi 8 tuổi,
Buffett đã tới sở giao dịch chứng khoán New York. Bố ông là giám đốc của một
ngân hàng đầu tư đa quốc gia thu hút sinh viên các trường hàng đầu thế giới. Ngay
cả các tên tuổi lớn của ngành công nghệ Trung Quốc hầu hết cũng đều xuất thân từ
các gia đình có điều kiện tốt nhất.
Từng có một vụ việc đau lòng khiến ai nấy đều xót xa, về một
nam thanh niên 23 tuổi ở Thâm Quyến (Quảng Đông) đã tự tử vì muốn đi học nhưng
không được bố mẹ đồng ý. Chuyện là, vì nhà nghèo, chàng trai này phải bỏ học từ
cấp 2 để đi làm. Sau đó, khi kinh tế gia đình khá hơn, anh muốn đi học lại vì
nhận ra sống ở thành phố cạnh tranh này, không có kiến thức thì khó ngóc đầu
lên được. Thế nhưng cha mẹ anh phản đối. Cảm giác bất lực và phải mang gánh nặng
quá lớn khiến anh tìm tới cái chết.
 |
| Khó khăn đôi khi bít lại các cơ hội... |
Chúng ta nghĩ rằng khi khó khăn, người ta sẽ có động lực để
cố gắng vươn lên, nhưng thực tế không đơn giản như vậy. Khó khăn đôi khi là sự
bít lại các cơ hội. Tầm nhìn, hiểu biết, giá trị và quan niệm về cuộc sống của
cha mẹ và các thành viên gia đình có ảnh hưởng sâu sắc tới thế hệ trẻ.
Nhiều người thường chỉ thấy các gia đình giàu thì có tiền bạc
để lại cho con cái mà không hề biết rằng họ còn truyền cho thế hệ sau nhiều thứ
khác như sự hiểu biết, trải nghiệm, niềm tin, văn hóa...
Gia đình ảnh hưởng tới đường đời của người trẻ thế nào?
Minh Thi - tiến sĩ, nhà báo hiện đang sinh sống tại Anh, từng
phân tích thế này:
Hai người thông minh như nhau, nhưng một người may mắn hơn –
được bố mẹ thuê gia sư đến hướng dẫn từ sớm, được cho đi học trường tốt, thậm
chí kể cả chỉ là được mua cho nhiều sách vở hay, còn một người không được chăm
lo từ sớm về giáo dục và bị bỏ bê, thì kết quả thế nào ai cũng biết. Tất nhiên,
cái người thiệt thòi hơn kia cũng có thể tìm cách đuổi kịp ở một thời điểm nào
đó, nhưng thường là họ sẽ phát triển MUỘN hơn.
Và tôi nói "có thể" – vì không phải ai cũng có cơ
hội để thay đổi cuộc đời – như gặp một ai đó tốt và được người ấy bảo ban, giúp
đỡ; đạt được những giải thưởng dù không lớn nhưng mang tính khích lệ cao khiến
họ tự tin vào bản thân và tiếp tục phát huy thế mạnh; tình cờ đạt được một
thành tích đẹp để cho vào CV...
Ai ai cũng cần một thứ bệ đỡ, dù nó mang tính vật chất
hay tinh thần hay thậm chí là cảm xúc. Ví dụ có thời gian rảnh rỗi để chiêm
nghiệm và sáng tạo mà không phải lo cơm áo cũng là một dạng may mắn.
Ngay cái VỐN ban đầu của người ta đã hơn người khác rồi,
nên người ta mới có cơ hội để phát triển bản thân.
Đăng nhận xét